تصفیه فاضلاب صنعتی چیست و چه مراحلی دارد؟

فاضلاب صنعتی به آب آلوده ای گفته می شود که به عنوان محصول جانبی فرآیندها و فعالیت های صنعتی مختلف تولید می شود. این پساب، حاوی طیف گسترده ای از آلاینده ها از جمله مواد جامد، مواد شیمیایی، فلزات سنگین و ترکیبات آلی است که می تواند برای محیط زیست، سلامت انسان و اکوسیستم های آبی مضر باشد. پساب های صنعتی می توانند از بخش ها و فرآیندهای صنعتی مختلفی مانند همچون فعالیت های معدنی، نیروگاه ها، صنایع تولید مواد شیمیایی، کارخانجات فرآوری مواد غذایی و غیره منشاء بگیرند. تصفیه فاضلاب صنعتی به دلایل بسیاری، از اهمیت بالایی برخوردار است. از مهمترین این دلایل میتوان به حفاظت از محیط زیست، حفظ سلامت انسان و بازیافت آب جهت مصرف مجدد در فعالیت های صنعتی اشاره کرد. برخی از اصلی ترین صنایعی که تصفیه فاضلاب صنعتی ناشی از فعالیت های آن ها، حائز اهمیت است، صنایعی همچون چرم، کاغذسازی، صنایع غذایی، رنگرزی و قالیشویی، فولاد و صنایع تولید مواد شیمیایی میباشند.

عوامل موثر بر تعیین روش تصفیه فاضلاب صنعتی

انتخاب یک روش تصفیه فاضلاب صنعتی مناسب به چندین عامل کلیدی بستگی دارد که باید به دقت در نظر گرفته شوند تا به طور موثر آلاینده ها را حذف و شرایط خاص موجود در فاضلاب را مدیریت کنند. این عوامل عبارتند از:

جهت خرید پکیج های تصفیه فاضلاب خانگی به صفحه پکیج تصفیه فاضلاب خانگی مراجعه کنید.

1. ویژگی های فاضلاب صنعتی

نوع آلاینده تاثیر مستقیمی بر نحوه تصفیه آن دارد. ماهیت و غلظت آلاینده ها در فاضلاب شامل جامدات، مواد آلی، مواد شیمیایی، فلزات سنگین و عوامل بیماری زا در تعیین روش تصفیه نقش بسزایی دارد.

    از دیگر موارد تاثیرگذار،سطح pH: فاضلاب است. pH  فاضلاب می تواند بر کارایی برخی از  فرآیندهای تصفیه تأثیر بگذارد. تنظیم pH ممکن است در برخی موارد ضروری باشد.

    دیگر ویژگی مهم فاضلاب، دمای آن است. دما می تواند بر سرعت و اثربخشی فرآیندهای تصفیه تأثیر بگذارد، به طوری که برخی از فرآیندها در دماهای بالاتر یا پایین تر کارآمدتر هستند.

2. حجم و دبی جریان

میزان دبی فاضلاب می تواند بر انتخاب روش تصفیه تأثیر بگذارد. برخی از فرایندهای تصفیه در دبی های بالا، مناسب تر نسبت به دبی های پائین تر و بالعکس هستند.

علاوه بر دبی، کل حجم کل فاضلاب تولیدی روزانه یا سالانه می تواند بر اندازه و ظرفیت تاسیسات تصفیه خانه تاثیر بگذارد.

برای اطلاع از چگونگی تصفیه فاضلاب لبنی، مقاله تصفیه فاضلاب صنایع لبنی مناسب شماست.

3. الزامات قانونی

 پیروی ازمقررات زیست محیطی و استانداردها نیز بر تصفیه پساب های صنعتی اثر دارد. رعایت مقررات محلی و استانداردهای مربوط به تخلیه فاضلاب بسیار مهم است. روش های تصفیه باید مطابق با این استانداردها باشد یا از آنها فراتر رود.

وجود برخی مجوزها و محدودیت‌های تخلیه نیز مورد دیگری است که باید در تصفیه فاضلاب های صنعتی رعایت شود. کارخانجات صنعتی به فراخور تولیدات، ممکن است دارای مجوزهای خاصی در خصوص تخلیه پساب خود باشند که میبایست در طرح تصفیه آن، مورد توجه قرار گیرد.

4. عوامل اقتصادی

هزینه های سرمایه ای نقش بسزایی در این زمینه دارند. بودجه موجود برای اجرای زیرساخت ها و تجهیزات می تواند بر انتخاب روش تصفیه تاثیر بگذارد.

علاوه بر این، هزینه های عملیاتی و نگهداری نیز باید در نظر گرفته شوند. روش های مختلف تصفیه دارای هزینه های عملیاتی و نگهداری متفاوتی هستند که باید در فرآیند تصمیم گیری لحاظ شود.

اگر قصد تصفیه فاضلاب نساجی خود را دارید، مقاله تصفیه فاضلاب نساجی پیشنهاد می‌شود.

5. محدودیت های فضای در دسترس و زیرساخت ها

زمین در دسترس برای احداث تصفیه خانه نیز در کیفیت تصفیه خانه و درنهایت، کیفیت تصفیه پساب‌ های صنعتی اثر دارد. در دسترس بودن فضا در محل ممکن است انتخاب فن آوری های تصفیه را محدود کند. این موضوع در تصفیه خانه های بزرگتر، تاثیرگذاری بیشتری دارد.

در نظر گرفتن زیرساخت های موجود نباید فراموش شود. استفاده یا ارتقاء زیرساخت های موجود می تواند مقرون به صرفه تر از ساخت سیستم های تصفیه کاملاً جدید باشد.

6. اهداف تصفیه فاضلاب

کیفیت مطلوب فاضلاب تصفیه شده، از جمله استانداردهای مختلفی که برای آلاینده های مختلف محدودیت قائل میشود ، باید با اهداف تصفیه مطابقت داشته باشد.

از دیگر موارد مرتبط با اهداف تصفیه فاصلاب، استفاده مجدد در مقابل دفع است. اینکه فاضلاب تصفیه شده در محیط دفع شود یا در فعالیت های مختلف آن صنعت، مورد استفاده مجدد قرار گیرد، می تواند بر روش تصفیه تاثیر بگذارد.

مقاله تصفیه فاضلاب قالیشویی اطلاعات جامعی در این باره به شما ارائه می‌کند.

7. ملاحظات زیست محیطی

تأثیر تصفیه پساب های صنعتی بر محیط بسیار هائز اهمیت است. تأثیر زیست محیطی فرآیند تصفیه، از جمله انتشار گازهای گلخانه ای، مصرف انرژی و تولید لجن، باید ارزیابی شود.

حساسیت اکوسیستم از مواردی است که هنگام تصفیه فاضلاب های صنعتی نباید از آن غافل شد. اگر تخلیه پساب تصفیه شده در پذیرنده هایی همچون رودخانه یا چاه جذبی، اکوسیستم های حساس را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است مراحل تصفیه بیشتری لازم باشد.

8. عوامل عملیاتی

قابلیت اطمینان و منعطف بودن روش تصفیه انتخاب شده باید برای اطمینان از عملکرد مستمر و قابل اعتماد ارزیابی شود.

تخصص اپراتور در هنگام تصفیه فاضلاب نقش مستقیمی بر کیفیت سیستم تصفیه فاضلاب صنعتی دارد. در دسترس بودن پرسنل آموزش دیده برای راه اندازی و نگهداری سیستم تصفیه ضروری است.

9. بازه زمانی اجرا

 فوریت اجرای سیستم تصفیه ممکن است بر انتخاب آن تأثیر بگذارد، زیرا برخی از روش ها می توانند سریعتر از روش های دیگر به کار گرفته شوند و به نتیجه برسند.

مقاله پیشنهادی: تصفیه فاضلاب صنایع باتری سازی

10. قابلیت توسعه

     مقیاس پذیری مورد اثرگذار دیگری است. باید در نظر گرفت که آیا سیستم تصفیه می‌تواند با رشد جمعیت در دوره بهره برداری و تغییرات در ویژگی‌های فاضلاب ، انطباق پیدا کند یا خیر.

11. رویکرد توسعه پایدار

حفاظت از محیط زیست نباید از قلم بیفتد. بسیاری از صنایع به طور فزاینده ای بر سازگاری با محیط زیست متمرکز شده اند و ممکن است روش های تصفیه با اثرات زیست محیطی کمتر را در اولویت قرار دهند.

در نظر گرفتن این عوامل و انجام یک ارزیابی جامع از ویژگی های فاضلاب و اهداف تصفیه برای انتخاب مناسب ترین و موثرترین روش تصفیه فاضلاب صنعتی ضروری است. این فرایند، اغلب شامل یک رویکرد چند رشته ای است که تخصص مهندسی، اطلاع از قوانین و مقررات و درک کافی از ملاحظات زیست محیطی را ترکیب می کند.

روش‌های تصفیه فاضلاب صنعتی

روش‌های تصفیه فاضلاب صنعتی متنوع هستند و می‌توان آنها را به چندین فرآیند اولیه طبقه‌بندی کرد که هر کدام برای هدف قرار دادن آلاینده‌ها و شرایط خاص در فاضلاب طراحی شده‌اند. انتخاب یک روش خاص به ویژگی های فاضلاب و اهداف تصفیه بستگی دارد. در اینجا چند نوع متداول روش های تصفیه فاضلاب صنعتی آورده شده است:

اگر می‌خواهید اجزای فاضلاب را بدانید مقاله اجزای اصلی فاضلاب را مطالعه فرمایید.

֎ تصفیه فیزیکی

 که شامل فرایندهای رسوب و ته نشینی، فیلتراسیون و غربالگری میباشد.

• فرایند رسوب، اجازه دادن به ذرات جامد برای ته نشین شدن در کف مخزن یا حوضچه و جدا کردن آنها از فاز مایع است.

• فیلتراسیون، از متریال مختلفی همچون شن و کربن فعال برای حذف فیزیکی جامدات معلق و کدورت از فاضلاب استفاده می کند.

• غربالگری که شامل عبور فاضلاب از روی آشغالگیرهای میله ای یا سبدی که به صورت دستی یا مکانیکی کار میکنند، برای گرفتن جامدات و اجسام بزرگ است.

مقاله پیشنهادی: تصفیه فاضلاب به روش USBF

֎ تصفیه شیمیایی

در تصفیه شیمیایی از روش هایی همچون انعقاد و لخته سازی، رسوب شیمیایی، خنثی سازی و اکسیداسیون شیمیایی برای تصفیه فاضلاب استفاده میشود.

• در فرایند انعقاد و لخته سازی ،  مواد شیمیایی مانند منعقد کننده ها و لخته سازها به فاضلاب اضافه می شوند تا جامدات معلق را انباشته و ته نشین کرده و حذف آنها را بهبود بخشد.

• فرایند رسوب شیمیایی شامل استفاده از مواد شیمیایی خاصی برای افزایش امکان رسوب آلاینده های محلول مانند فلزات سنگین میباشد.

• در فرایند اکسیداسیون شیمیایی، از عوامل اکسید کننده مانند کلر یا ازن برای تجزیه یا تبدیل آلاینده های آلی و معدنی استفاده می شود.

• در فرایند خنثی سازی ، فاضلاب اسیدی یا قلیایی در سطح pH خنثی تنظیم می شود تا از خوردگی جلوگیری نموده و یا تصفیه بعدی را تسهیل کند.

برای خرید پکیج های تصفیه فاضلاب به صفحه پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی مراجعه کنید.

֎ تصفیه بیولوژیکی

  از مهمترین روش های تصفیه بیولوژیکی، تصفیه هوازی و تصفیه بیهوازی میباشد. تصفیه هوازی فرایندهای مختلفی را در بر میگیرد که از مهمترین آن ها میتوان به فرایندهای لجن فعال اشاره کرد. تصفیه هوازی انواع مختلفی همچون روش های EAAS،MBBR،  A2O (با ترکیب روش بیهوازی) و غیره دارد که انتخاب هر یک از این فرایندها به اهداف ما از تصفیه فاضلاب و شرایط پروژه بستگی دارد.

֎ تصفیه پیشرفته

در تصفیه پیشرفته از فرایندهایی همچون فیلتراسیون غشایی، اسمز معکوس، فرایند تبدیل یون، جذب، انعقاد الکتریکی و گندزدایی فاضلاب با اشعه ماورابنفش استفاده میشود.در ادامه به توضیح هر یک از این فرایند ها می پردازیم.

• فیلتراسیون غشایی:  از غشاهایی با منافذ ریز برای حذف جامدات محلول، پاتوژن ها و سایر آلاینده ها استفاده می کند.

• اسمز معکوس (RO): غشاهای RO با فشار بالا برای حذف نمک های محلول و آلاینده ها استفاده می شوند و آب با کیفیت بالا تولید می کنند.

• تبدیل یون:  یون های ناخواسته در فاضلاب را با یون های مورد نظر جایگزین می کند و به طور موثر آب را نرم می کند و آلاینده های خاص را از بین می برد.

• جذب:  از کربن فعال یا سایر مواد جاذب برای حذف ترکیبات آلی، مواد شیمیایی و برخی فلزات سنگین استفاده می کند.

• انعقاد الکتریکی:  یک فرآیند الکتروشیمیایی است که باعث بی ثباتی و حذف آلاینده ها از طریق تشکیل ذرات بزرگتر و ته نشینی می شود.

•  ضدعفونی UV:  اشعه ماوراء بنفش (UV) برای ضدعفونی فاضلاب با غیرفعال کردن میکروارگانیسم ها استفاده می شود.

انتخاب روش تصفیه فاضلاب صنعتی یا ترکیبی از روش ها به آلاینده های خاص، الزامات قانونی، ملاحظات زیست محیطی و مقرون به صرفه بودن برای هر تاسیسات صنعتی بستگی دارد. در بسیاری از موارد، ترکیبی از فرآیندهای مختلف تصفیه برای دستیابی به کیفیت مطلوب پساب استفاده می شود.

برای آگاهی از نحوه محاسبه حجم فاضلاب، به مقاله محاسبه حجم فاضلاب مراجعه کنید.

مراحل تصفیه فاضلاب صنعتی

تصفیه فاضلاب صنعتی شامل مجموعه ای از مراحل یا فرآیندهای طراحی شده برای حذف آلاینده ها فاضلاب تولید شده توسط فعالیت های صنعتی است. این مراحل به صورت کلی شامل موارد زیر است :

• تصفیه مقدماتی: آشغالگیری و جداسازی ذرات درشت در فاضلاب

• تصفیه اولیه: شامل ته نشینی ثقلی با به کمک افزودن مواد شیمیایی میباشد.

• تصفیه ثانویه: شامل انواع روش های تصفیه بیولوژیکی به صورت هوازی و بیهوازی میباشد.
• تصفیه ثالثیه یا پیشرفته: شامل فیلتراسیون پیشرفته، استفاده از روش رسوب شیمیای، فرایند جذب و گندزدایی میباشد.
• مدیریت لجن تولیدی: شامل آبگیری، تثبیت و دفع لجن به وسیله روش های ثقلی و مکانیکی میباشد.
• تنظیم Ph: شامل فرایندهایی جهت خنثی سازی فاضلاب است.
• استفاده مجدد یا دفع فاضلاب تصفیه شده: شامل تخلیه فاضلاب تصفیه شده در پذیرنده های طبیعی مطابق با استانداردهای زست محیطی است، و یا استفاده مجدد از آن در فرایندهای تولید یا سایر مصارف همچون آبیاری فضای سبز میباشد.

• نظارت و کنترل: شامل پایش کیفیت پساب و نظارت بر فعالیت های بهره برداری است.

این مراحل تصفیه را می توان برای مطابقت با نیازها و چالش های خاص فرآیندهای صنعتی و ویژگی های فاضلاب، بازطراحی و ترکیب کرد. هدف این است که اطمینان حاصل شود که کیفیت فاضلاب تصفیه شده مطابق با استانداردهای زیست محیطی است، از سلامت عمومی محافظت می کند و اثرات زیست محیطی عملیات صنعتی را به حداقل می رساند.

مقاله پیشنهادی: تصفیه فاضلاب هتل

سخن پایانی

فاضلاب های صنعتی در صورت عدم مدیریت و تصفیه صحیح، می توانند مخاطرات جدی را برای محیط زیست و انسان به همراه داشته باشند. برخی از آلاینده های موجود در فاضلاب های صنعتی، همچون مواد رادیو اکتیو و فلزات سنگین، مشکلات جبران ناپذیری برای سلامتی انسان به همراه دارد و تخلیه تصفیه نشده آن در طبیعت، همچنانکه تخریب محیط زیست را به همراه دارد، از طریق منابع آب زیرزمینی یا آب های سطحی، سلامت انسان را به خطر می اندازد.

اهمیت دیگر تصفیه فاضلاب های صنعتی، در مدیریت بحران آب میباشد. با توجه به سهم قابل توجه مصارف آب در صنعت، بازیافت فاضلاب صنعتی و مصرف مجدد آن در فرایند های صنعتی، کمک شایانی به مدیریت منابع آب و کاهش تنش آبی می نماید.

شرکت مهندسی پاک پساب اقلیم، با بهره مندی از کارشناسان متخصص در شاخه های متنوع مرتبط با صنعت تصفیه فاضلاب، ارائه دهنده سیستم های تصفیه فاضلاب صنعتی، خدمات مشاوره و اصلاح و بهسازی تصفیه خانه های موجود فاضلاب میباشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس حاصل فرمایید.