تصفیه فاضلاب دامداری چیست و از چه روش هایی انجام می شود؟

تصفیه فاضلاب دامداری‌ها به فرآیند حذف آلاینده‌ها از فاضلاب تولیدی در دامداری ها به منظور استفاده مجدد یا رهاسازی ایمن آن در طبیعت گفته می‌شود. تصفیه فاضلاب ها و استفاده مجدد از آن در کشاورزی، به‌ویژه در کشورهای کم‌آب، به‌عنوان منبعی غیرمتعارف برای تأمین آب کشاورزی اهمیت یافته است. سیستم تصفیه فاضلاب دامداری امکان تصفیه پساب دامداری ها را چه به منظور دفع ایمن در آب های سطحی و چه به عنوان راهی برای بازیافت آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک فراهم می آورد.

این رویکرد با بهره‌گیری از پکیج تصفیه فاضلاب دامداری، از نظر اقتصادی و بهره‌وری در آبیاری کشاورزی نتایج مثبتی دارد و به توسعه پایدار کمک می‌کند. در سطح جهانی نیز کشورهای جنوب اروپا مانند یونان و اسپانیا از تصفیه فاضلاب دامداری‌ها برای تأمین بخشی از نیازهای آبی در صنعت کشاورزی استفاده می‌کنند. روش‌های متداول در سیستم تصفیه فاضلاب دامداری شامل هضم بی‌هوازی، فرآیندهای لجن فعال و فناوری‌های غشایی مانند MBR است که هرکدام برای کاهش آلاینده‌ها و آماده‌سازی پساب برای مصارف مجدد مناسب هستند.

فاضلاب دامداری چیست؟

فاضلاب دامداری، آبی است که به دلیل استفاده در فعالیت‌های دامداری (گاو، گوسفند، طیور) تولید می‌شود و به دلیل آلاینده هایی که دارد، نیازمند تصفیه است. پارامتر BOD و COD در این فاضلاب درصد بالایی دارد و دارای سطوح بالای مواد مغذی (نیتروژن و فسفر)، مواد جامد معلق و عوامل بیماری‌زا مانند E. coli می‌باشد. سیستم تصفیه فاضلاب دامداری برای کاهش این آلاینده‌ها و آماده‌سازی پساب برای استفاده مجدد یا دفع بهداشتی طراحی شده است.

در بسیاری از کشورها، دامداری‌های صنعتی موظف به استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب دامداری هستند تا فاضلاب تولیدی را به طور صحیح مدیریت کنند. عدم تصفیه فاضلاب دامداری‌ها می‌تواند به آلودگی آب‌های زیرزمینی و سطحی منجر شود. ترکیبات فاضلاب دامداری شامل کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، چربی‌ها، فلزات سنگین، آنتی‌بیوتیک‌ها و باکتری‌های بیماری‌زا می‌باشد که بدون تصفیه مناسب آن می‌توانند به محیط زیست آسیب جدی وارد کنند.

ویژگی‌های فاضلاب دامداری

منابع تولید کننده فاضلاب دامداری  شامل کارخانه‌های لبنیات، کود دامی، بستر طیور و ضایعات عملیات دامداری می‌باشد. ویژگی‌های فاضلاب دامداری را می‌توان از سه جنبه اصلی بررسی کرد: فیزیکی، شیمیایی، و بیولوژیکی.

1. ویژگی‌های فیزیکی

مواد جامد معلق (TSS): فاضلاب دامداری حاوی مقادیر زیادی مواد جامد معلق است که به وسیله پارامتر TSS بیان می‌شود و شامل بقایای خوراک دام، پر، خاک و ذرات کود است. این مواد باعث کدورت بالای فاضلاب و مشکلات در فرآیندهای تصفیه می‌شوند. در تصفیه فاضلاب دامداری ها باید یک مرحله برای کاهش کدورت فاضلاب دیده شود.

رنگ و بو: فاضلاب دامداری معمولاً رنگ تیره (به دلیل وجود مواد آلی و کود) و بوی نامطبوع (ناشی از تجزیه مواد آلی و گازهای مانند آمونیاک و سولفید هیدروژن) دارد. پکیج تصفیه فاضلاب دامداری می‌تواند با فرآیندهای هوادهی و گندزدایی این مشکلات را کاهش دهد.

دما: فاضلاب دامداری معمولاً دمای بالایی دارد (به دلیل فعالیت‌های شستشو و متابولیسم حیوانات) که می‌تواند بر فرآیندهای بیولوژیکی در تصفیه فاضلاب دامداری‌ها تأثیر بگذارد.

برای آشنایی بیشتر با مواد جامد معلق، مقاله “TSS چیست ؟ روش محاسبه مواد جامد معلق در فاضلاب چگونه است؟” را بخوانید.

2. ویژگی‌های شیمیایی

نیاز به اکسیژن بیولوژیکی (BOD) و شیمیایی (COD): فاضلاب دامداری دارای BOD و COD بسیار بالا (معمولاً در محدوده 2000-10000 میلی‌گرم بر لیتر برای BOD و 5000-20000 میلی‌گرم بر لیتر برای COD) است که نشان‌دهنده بار آلی سنگین آن است. این مقادیر بالا به دلیل وجود کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌های ناشی از کود، ادرار و ضایعات شیردوشی می‌باشد. سیستم تصفیه فاضلاب دامداری باید این بار آلی را به طور مؤثر کاهش دهد.

مواد مغذی (نیتروژن و فسفر): فاضلاب دامداری حاوی مقادیر بالای نیتروژن (به‌صورت آمونیاک، نیترات و نیتروژن آلی) و فسفر است که اگر بدون تصفیه وارد محیط زیست شوند، باعث اوتروفیکاسیون (رشد بیش از حد جلبک‌ها) در آب‌های سطحی می‌گردد. پکیج تصفیه فاضلاب دامداری با فرآیندهای بیولوژیکی می‌تواند این مواد را به طور مؤثر حذف کند.

فلزات سنگین: در برخی موارد، فاضلاب دامداری حاوی فلزات سنگین (مانند مس، روی و کادمیوم) ناشی از افزودنی‌های خوراک دام یا تجهیزات فلزی است. این فلزات می‌توانند برای محیط زیست سمی باشند و نیاز به فناوری‌های پیشرفته در سیستم تصفیه فاضلاب دامداری دارند.

آنتی‌بیوتیک‌ها و هورمون‌ها: استفاده وسیع از آنتی‌بیوتیک‌ها و هورمون‌های رشد در دامداری‌ها باعث حضور این ترکیبات در فاضلاب می‌شود. این مواد به دلیل مقاومتی که در برابر تجزیه دارند، می‌توانند باعث مقاومت آنتی‌بیوتیکی در محیط زیست شوند. تصفیه فاضلاب دامداری‌ها با روش‌های پیشرفته مانند MBR یا فرآیندهای غشایی می‌تواند این آلاینده‌ها را حذف کند.

pH: فاضلاب دامداری معمولاً pH متغیری (بین 6 تا 9) دارد که به ترکیبات آلی وعملیات شستشو بستگی دارد. تنظیم pH در پکیج تصفیه فاضلاب دامداری برای مناسب سازی فاضلاب برای فرآیندهای تصفیه ضروری است.

در ادامه پیشنهاد می شود از صفحه ی پکیج تزریق مواد شیمیایی دیدن فرمایید.

3. ویژگی‌های بیولوژیکی

عوامل بیماری‌زا: فاضلاب دامداری حاوی باکتری‌های بیماری‌زا (مانند E. coli، سالمونلا، استافیلوکوکوس اورئوس)، ویروس‌ها و قارچ‌ها است که می‌توانند سلامت انسان، جانوران و محیط زیست را تهدید کنند. سیستم تصفیه فاضلاب دامداری باید شامل مرحله گندزدایی فاضلاب مؤثری مانند کلرزنی یا UV باشد تا این عوامل حذف شوند.

میکروارگانیسم‌های غیر بیماری‌زا: فاضلاب دامداری می‌تواند شامل میکروارگانیسم‌هایی باشد که در فرآیندهای بیولوژیکی تصفیه فاضلاب دامداری‌ها (مانند هضم بی‌هوازی یا لجن فعال) نقش دارند. این میکروارگانیسم‌ها می‌توانند مواد آلی را تجزیه کنند و به تولید بیوگاز کمک کنند.

مراحل تصفیه فاضلاب دامداری

تصفیه فاضلاب دامداری‌ها شامل مراحل مختلفی است که با هدف کاهش آلاینده‌ها و آماده‌سازی پساب برای استفاده مجدد یا دفع ایمن طراحی می‌شود. پکیج تصفیه فاضلاب دامداری معمولاً شامل تصفیه فیزیکی (برای حذف جامدات معلق و آشغال) و بیولوژیکی (برای تجزیه مواد آلی) است. پکیج تصفیه فاضلاب دامداری می‌تواند به صورت یکپارچه باشد و مراحل مختلف تصفیه را در یک مخزن جانمایی کند و فرآیند را ساده‌تر و اقتصادی‌تر نماید.

فاضلاب تصفیه شده توسط سیستم های تصفیه فاضلاب دامداری می‌تواند برای آبیاری کشاورزی و لجن تولیدی برای کوددهی استفاده شود. فناوری‌های پیشرفته مانند MBR، وتلندها و هضم بی‌هوازی در تصفیه فاضلاب دامداری‌ها به دلیل حذف مؤثر آلاینده‌های سمی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و هورمون‌ها کاربرد گسترده ای دارند. برای مثال، یک پکیج تصفیه فاضلاب دامداری پیشرفته ممکن است شامل فرایند هضم بی‌هوازی و حوضچه A2/O باشد (شکل 4) که بیوگاز تولید می‌کند و می‌تواند به‌عنوان منبع تولید انرژی در مزرعه استفاده شود.

استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب دامداری

پکیج تصفیه فاضلاب دامداری با استفاده از انواع روش های تصفیه که بر اساس کیفیت فاضلاب انتخاب می‌شوند، امکان تصفیه فاضلاب در محل تولید را فراهم می‌کند و مزایایی مانند استفاده مجدد از پساب برای مصارف دامداری، تولید کود از لجن و کاهش هزینه‌های انتقال فاضلاب به تصفیه‌خانه‌های شهری را به همراه دارد. این پکیج‌ها در انواع دفنی (برای صرفه‌جویی در فضا) و غیردفنی (برای دسترسی آسان‌تر) و از مخازنی با جنس پلی‌اتیلن، کامپوزیت، فلز و بتن ساخته می‌شوند.

هر نوع پکیج تصفیه بر اساس جنس بدنه، مزایا و محدودیت هایی به همراه دارد. برای مثال، پکیج‌های پلی‌اتیلنی به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و قیمت مناسب، معمولاً اولین انتخاب خریداران هستند؛ اگرچه محدودیت های در طراحی فضاهای تصفیه به همراه دارند. طراحی پکیج تصفیه فاضلاب دامداری باید با استانداردهای زیست‌محیطی هر کشور مطابقت داشته باشد تا از کارایی و پایداری سیستم تصفیه فاضلاب اطمینان حاصل شود.

همچنین برای خرید مخازن پلی اتیلنی به صفحه ی مخزن کاروگیت مراجعه بفرمایید.

سخن پایانی

تصفیه فاضلاب دامداری یکی از عناصر مهم در مدیریت پایدار شهرها می‌باشد که با استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب، مزایای بی‌شماری را برای صاحبان صنایع و مزرعه ها به همراه دارد. پکیج تصفیه فاضلاب دامداری با تولید پسابی با کیفیت مناسب برای آبیاری یا مصرف مجدد در فعالیت های دامداری، به کاهش اثرات زیست‌محیطی و تأمین نیازهای مناطق کم‌آب کمک می‌کند. طراحی سیستم تصفیه فاضلاب دامداری باید بر اساس کیفیت و کمیت فاضلاب موجود و با آگاهی کامل از قوانین، مقررات و استانداردها و با توجه به ویژگی های محل استفاده از پکیج طراحی و ساخته شود.

آموزش و آگاهی‌سازی در مورد اهمیت تصفیه فاضلاب دامداری‌ها و توسعه فناوری‌های نوین برای افزایش توجه به این مقوله و در نتیجه ارتقای سطح سلامت جامعه و محیط زیست مؤثر است. آینده تصفیه فاضلاب دامداری‌ها با تکیه بر تحقیقات و فناوری‌های پایدار، نقش مهمی در مدیریت منابع آب جهانی ایفا خواهد کرد.