بازیافت فاضلاب یکی از اصول مدیریت پایدار کشورهاست که مزایای بسیاری را در قالب حفاظت از محیط زیست و تامین منابع آب مورد نیاز ارائه میدهد. امروزه از فاضلاب تصفیه شده در موارد غیر شرب متعددی استفاده میشود که همین امر مشکلات مربوط به دفع فاضلاب و همچنین چالش های تامین آب تازه را تا حد زیادی برطرف کرده است. در برخی از مناطق جهان، بازیافت فاضلاب تا 90 درصد میزان تولید آن صورت میپذیرد. به کار گیری برنامه های تصفیه و بازیافت فاضلاب، نه تنها منابع آب شیرین را حفظ می کند، بلکه آلودگی را نیز کاهش می دهد و چرخه تامین پایدار تر و انعطاف پذیرتر آب را برای نسل های آینده تضمین می کند. در ادامه به مزایای استفاده از فاضلاب و روش های استفاده مفید از فاضلاب میپردازیم.
آیا امکان دارد که از فاضلاب استفاده مفید کرد؟
استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده، می تواند جایگزین مناسبی برای مناطقی باشد که از کمبود آب رنج می برند و یا دسترسی محدودی به منابع آبی دارند. فن آوری های استفاده مجدد ممکن است در زمینه تصفیه فاضلاب شهری و یا صنعتی مورد استفاده قرار گیرند. استفاده مجدد از فاضلاب تنها در صورتی امکان پذیر است که بتواند متضمن ایمنی بهداشتی و زیست محیطی باشد. این واقعیت مستلزم اجرای دقیق قوانین و مقررات است. فاضلابی که برای استفاده مجدد از آن استفاده می شود باید از یک توالی معین از روش های تصفیه پیروی کند تا غلظت آلاینده ها در آن کاهش یابد. در نمودار زیر، حجم روزانه فاضلاب تصفیه شده مورد استفاده در جهان، نمایش داده میشود.
به طور کلی، استفاده از فاضلاب در پروژه های کوچک مقیاس، عمدتاً در مناطقی که کمبود آب برای تامین میزان نیاز مردم دارند، استفاده میشود. با این حال، این فناوری ها را می توان برای پروژه های بزرگتر نیز به کار برد. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، به ویژه مناطقی که در چند ماه از سال کمبود آب وجود دارد، اجرای برنامه های بازیافت فاضلاب به خصوص در صنایع مختلف تولیدی، می تواند تقاضا برای آب با کیفیت قابل شرب و همچنین اثرات سوء زیست محیطی تخلیه فاضلاب تصفیه نشده را کاهش دهد.
در برنامه های تصفیه فاضلاب به منظور استفاده مجدد از آن، توجه به پالایش فاضلاب تا اندازه ای که دیگر از نظر بیولوژیکی و شیمیایی آلوده و مخل سلامتی انسان و محیط زیست نباشد، از اهمیت زیادی برخوردار است. نگرانی های اولیه مرتبط با استفاده از فاضلاب در طرح های استفاده مجدد، وجود باکتری ها و ویروس های بیماری زا، تخم های انگل و کرم ها، همچنین وجود آلاینده هایی همچون نیترات ها، فسفات ها، نمک ها و مواد شیمیایی سمی از جمله فلزات سنگین است. در جدول زیر، کیفیت فاضلاب تصفیه شده برای استفاده در اصلی ترین مصارف آن ارائه شده است (USEPA, Process Design Manual: Guidelines for Water Reuse, Cincinnati, Ohio, 1992, (Report No. EPA-625/R-92-004))
برای خرید انواع تجهیزات تصفیه به صفحه تجهیزات تصفیه خانه فاضلاب مراجعه کنید.
روش های استفاده مفید از فاضلاب
در بیشتر موارد، استفاده از فاضلاب، نیازمند انجام مراحلی از تصفیه میباشد و تعیین این مراحل، مبتنی بر الزامات بهداشتی فاضلاب مورد استفاده و همچنین محدودیت های اقتصادی میباشد.
سه دسته عمده برای استفاده مفید از فاضلاب تصفیه شده وجود دارد :
1. استفاده از فاضلاب در آبیاری
آبیاری گیاهان زراعی که به مصرف انسان یا حیوانات میرسد، همچنین آبیاری محصولات غیر خوراکی .آبیاری فضای سبز برای محوطه سازی، باغ ها، پارک ها و زمین های ورزشی. همچنین از فاضلاب تصفیه شده به منظور تقویت منابع آب زیرزمینی میتوان استفاده کرد.
2. استفاده از فاضلاب در عمران
شستشوی معابر و پیاده روها، تامین آب شبکه های گرمایشی و سیستم های تهویه مطبوع، تامین آب شبکه های توزیع آب ثانویه (جدا از آب آشامیدنی).
3. کاربرد صنعتی از روش های استفاده مفید از فاضلاب
تامین آب سیستم های إطفاء حریق، فرایند های تولید صنعتی، سیستم های شستشو، چرخه های حرارتی فرآیندهای صنعتی با رعایت عدم ایجاد تماس با مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی.
در تصویر زیر، میزان استفاده از فاضلاب تصفیه شده در بخش های مختلف مصرف در فلوریدای آمریکا به عنوان نمونه، نمایش داده شده است.
پیشنهاد می کنیم مقاله محاسبه حجم فاضلاب را مطالعه کنید.
مزایای استفاده مجدد از فاضلاب
از مزایای استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- نیاز به منابع آب شیرین را کاهش می دهد.
- در صورت استفاده مجدد یا بازیافت بخش قابل توجهی از جریان فاضلاب در محل تولید آن از طریق استفاده از تصفیه خانه های غیر متمرکز، ممکن است نیاز به احداث تصفیه خانه های بزرگ کاهش یابد.
- حجم فاضلاب تخلیه شده در طبیعت را کاهش میدهد و به ارتقای سلامت محیط زیست کمک میکند.
- هزینه های اولیه برای احداث اکثر سیستم های بازیافت فاضلاب، کم تا متوسط است و در مدت زمان بسیار کوتاهی قابل بازیابی است.
- بهره برداری و نگهداری از واحدهای تصفیه و بازیافت فاضلاب نسبتاً ساده است.
- تامین پساب های غنی از مواد مغذی می تواند تولیدات کشاورزی را در مناطق کم آب افزایش دهد.
- آلودگی آب دریا، رودخانه ها و آب های زیرزمینی ممکن است کاهش یابد.
- نگهداری چمن و آبیاری زمین گلف در مناطق تفریحی تسهیل می شود.
- در اکثر موارد کیفیت فاضلاب به عنوان منبع تامین آب آبیاری بر کیفیت آب چاه برتری دارد.
سخن پایانی
در این مقاله روش های استفاده مفید از فاضلاب را شرح دادیم. بازیافت فاضلاب، یک راهکار حیاتی در مدیریت پایدار منابع آب است که با تصفیه و استفاده مجدد از فاضلاب، به حفظ محیط زیست و مدیریت کمبود آب کمک میکند. این فرایند نه تنها موجب ازبین بردن آلودگی آب های مصرف شده و کاهش مصرف آب تازه میشود، بلکه منابع آب را بازیابی میکند و قابلیت استفاده در بخش های کشاورزی، صنعتی و شهری دارد. بازیافت فاضلاب، یک قدم مهم در ایجاد ساختارهای چرخه پایدار آب و ارتقای سطح زندگی جوامع جهانی است. چنانچه علاقه مند به تصفیه و بازیافت فاضلاب تولیدی واحد صنعتی، مجتمع های تجاری و بیمارستانی یا هتل ها و واحدهاس مسکونی خود هستید، کافی است اطلاعات مربوط به فاضلاب این واحدها را با تعیین هدف از تصفیه به کارشناسان فنی شرکت مهندسی پاک پساب اقلیم ارائه دهید تا بهینه ترین پیشنهاد را از جهت فنی و اقتصادی دریافت نمایید.
