پمپ کف کش چیست؟ طرز کار پمپ کف کش چگونه است؟

پمپ کف کش چیست؟ انواع پمپ کف کش کدام است؟ پمپ وسیله‌ای است که انواع سیالات را با یک عملکرد مکانیکی حرکت داده و به نقطه مورد نظر منتقل می‌کند. پمپ‌ها طیف کاربرد گسترده‌ای دارند و برای انواع مصارف شامل پمپاژ آب از چاه‌ها، انتقال آب یا فاضلاب در تصفیه‌خانه‌ها، انتقال لجن در واحدهای مختلف تصفیه‌خانه، انتقال آب به طبقات مختلف ساختمان، پمپاژ نفت و گاز در صنعت انرژی استفاده می‌شود. پمپ ها بسته به کاربرد و هدف مورد نظر، از انواع مختلف کف کش، لجن‌کش، سانتریفیوژ و… تشکیل می‌شود. در این مقاله به پمپ کف کش، مشخصات و کاربرد آن می‌پردازیم.

پمپ کف کش چیست؟

در تعریف پمپ کف کش چیست باید بگوییم که پمپ کف کش در دسته پمپ‌های شناور قرار دارد، از پرکاربردترین تجهیزات پمپاژ می‌باشد. پمپ‌های شناور یا Submersible pumps همان طور که از نام آن ها پیداست، به طور کامل در سیال غوطه ور می‌شوند.

پمپ‌های شناور، مدل‌های گوناگونی دارند و عمدتاً از نظر سیالی که باید پمپاژ شود متمایز می‌شوند؛ به عنوان مثال پمپ‌های شناور آب تمیز یا همان پمپ کف کش که برای آب باران و آب‌های حاوی ناخالصی با درصد پایین استفاده می‌شود. مدل‌های دیگر پمپ‌های شناور مثل لجن‌کش‌ها برای آب کثیف یا فاضلاب هستند که قادر به پردازش آب حاوی ماسه، خاک و لجن می‌باشند، همچنین پمپ های لجن‌کش دارای تیغه خردکن که می‌تواند مواد بزرگ‌تر را پردازش کنند. پمپ های خردکن دار دارای پروانه ای در پایین پمپ هستند که می‌تواند ذرات جامد را با برش دادن آنها پردازش کرده و به راحتی عبور دهد.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله حذف فلزات سنگین از فاضلاب را مطالعه نمایید.

انواع پمپ کف کش

پمپ کف کش یکی از مدل‌های پمپ های شناور یا مستغرق محسوب می‌شود که به منظور انتقال انواع سیالات از محیط های مختلف مانند مخازن، چاه ها یا سایر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پمپ ها به صورت کامل در داخل سیال قرار می‌گیرند و در حوزه های مختلفی همچون صنایع، کشاورزی یا مصارف غیرصنعتی و خانگی کاربرد دارند. پمپ های کف کش با توجه به نوع طراحی و مشخصات فنی، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که در ادامه به آن می‌پردازیم:

1. پمپ‌های کف کش تک‌فاز

این نوع پمپ ها معمولاً برای مصارف خانگی، تخلیه آب باران یا انتقال آب از چاه های کم عمق و مکان هایی که دسترسی به برق سه فاز وجود ندارد، استفاده می‌شوند و با برق تک‌فاز و ولتاژ 220 ولت کار می‌کنند. پمپ های کف کش تک‌فاز به دلیل سادگی در نصب و عملکرد، انتخابی مناسب و پر کاربرد می‌باشند.

2. پمپ‌های کف کش سه‌فاز

پمپ های کف کش سه فاز بیشتر در موارد صنعتی و کشاورزی استفاده می‌شوند و با برق سه فاز با ولتاژ 380 ولت کار می‌کنند. برای استفاده از این پمپ ها، دسترسی به برق سه فاز لازم است. این پمپ ها توان بالاتری نسبت به پمپ های تک‌فاز دارند و برای شرایط که فشار و دبی بالاتری برای انتقال سیال وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

3. پمپ‌های کف کش تک‌مرحله‌ای

پمپ های تک مرحله ای برای کاربردهایی با حجم پمپاژ متوسط و هد پایین مناسب اند. این نوع پمپ ها دارای یک پروانه بوده و معمولاً در تخلیه آب از حوضچه ها و مخازن کم عمق به کار می‌روند و به دلیل ساختار ساده‌تر، هزینه های نگهداری و تعمیراتی کمتری دارند.

4. پمپ‌های کف کش چندمرحله‌ای

این نوع پمپ ها بیشتر در چاه های عمیق، سیستم های آبیاری تحت فشار یا انتقال آب در مواردی به کار می‌روند که نیاز به تأمین ارتفاع زیاد است. پمپ های چند مرحله ای از چندین پروانه تشکیل شده و برای ایجاد فشار بالاتر یا انتقال سیال به ارتفاعات بیشتر طراحی شده‌اند و توانایی ارائه عملکرد پایدار در شرایط سخت را دارا هستند.

طرز کار پمپ کف کش

اگر می خواهید بدانید طرز کار پمپ کف کش چیست باید بگوییم پمپ کف کش، در دسته پمپ های مستغرق یا شناور قرار دارد و به صورت یک مجموعه کامل شامل پمپ و موتور الکتریکی، در سیال غوطه ور می‌شود. موتور این نوع پمپ، به منظور جلوگیری از ورود سیال به آن، به طور کامل آب بندی و نفوذناپذیر بوده و در محفظه ای متصل به بدنه پمپ قرار دارد. این محفظه غالباً به وسیله روغن پر می‌شود تا از نفوذ سیال به داخل آن و بروز اتصال کوتاه، جلوگیری به عمل آید.

طرز کار پمپ های کف کش بر اساس اصول نیروی گریز از مرکز استوار است. پروانه درون پمپ با چرخش سریع و ایجاد نیروی گریز از مرکز، سیال را به سمت خروجی هدایت می‌کند. به دلیل غوطه ور بودن پمپ و وجود فشار مثبت در ورودی پمپ، انرژی کمتر و در نتیجه راندمان بالاتری برای انتقال سیال نسبت به سایر پمپ ها غیرمستغرق مورد نیاز است.

اجزای پمپ کف کش

پمپ کف کش از اجزای مختلفی تشکیل شده است که در هماهنگی با هم عملکرد مناسب این پمپ را تضمین می‌کنند. شناخت این اجزا، برای درک طرز کار پمپ کف کش و انتخاب مناسب آن الزامی می‌باشد.

اصلی‌ترین جزء یک پمپ کف کش، بدنه آن است که غالباً از موادی همچون استیل، چدن یا آلومینیوم ساخته می‌شود. بدنه پمپ وظیفه محافظت از اجزای داخلی در برابر سیال یا شرایط محیطی را بر عهده دارد. موتور الکتریکی که تولیدکننده نیروی محرکه لازم برای انتقال سیال می‌باشد، درون یک محفظه آب بندی شده که اغلب با روغن پر می‌شود، قرار دارد.

دیگر جزء کلیدی پمپ کف کش، پروانه یا Impeller می‌باشد که بر روی شفت سوار است و با چرخش سریع خود، سیال را به وسیله نیروی گریز از مرکز به سمت خروجی هدایت می‌کند. ورودی و خروجی پمپ به منظور مکش و تخلیه سیال طراحی شده‌اند و غالباً خنک سازی پمپ به وسیله سیال اطراف صورت می‌پذیرد.

کاربردهای پمپ کف کش

پمپ های کف کش در صنایع مختلف و همچنین کاربری های خانگی به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. بدنه این پمپ ها از استیل، چدن و آلومینیوم، به صورت مقاوم و دارای طراحی انعطاف پذیر ساخته می‌شود.

اصلی‌ترین کاربرهای پمپ کف کش به شرح زیر می‌باشد:

• صنایع آب و فاضلاب: پمپ های کف کش در ایستگاه های پمپاژ و واحد متعادل‌سازی فاضلاب مورد استفاده قرار می‌گیرند و به دلیل سهولت نصب و کارکرد و راندمان بالا، انتخابی ایده آل هستند.
• تخلیه مخازن آب: از متداول‌ترین کاربردهای پمپ کف کش، تخلیه آب از مخازن، گودال ها زیرزمین ها و غیره است.
•  تأمین فشار آب: در ساختمان های چند طبقه، کمبود فشار آب در طبقات بالاتر امری رایج است که اغلب به وسیله پمپ های کف کش و تأمین فشار لازم برای انتقال آب به طبقات بالا، برطرف می‌شود.
• استخراج آب از چاه‌ها: از پمپ های کف کش برای انتقال آب از چاه ها و گمانه ها به سطح زمین استفاده می‌شود. همچنین به منظور استخراج نفت از چاه های عمیق در صنعت نفت و گاز، پمپ های کف کش مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• سایر کاربردها: پمپ های کف کش در دامپروری، تخلیه رواناب سطحی، آبیاری باغات و مزارع، انتقال مایعات حاوی ذرات ریز و انتقال پساب تصفیه شده کاربرد دارد.

پیشنهادمی‌کنیم برای خرید انواع تجهیزات به صفحه تجهیزات تصفیه خانه فاضلاب مراجعه کنید.

جنس پمپ کف کش چیست؟

پمپ‌های کف کش از مواد مختلفی به منظور انتقال انواع سیال و کارکرد در شرایط محیطی مختلف، ساخته می‌شوند. جنس بدنه و پروانه این پمپ ها اغلب شامل موارد زیر است:

• استیل: در برابر خوردگی مقاوم است و برای انتقال سیالات خورنده، فاضلاب و آب شور مناسب است.
• چدن: در برابر سایش مقاوم است و برای مصارف سنگین و صنعتی بادوام می‌باشد.
• آلومینیوم: بیشتر در مصارف خانگی و سبک استفاده می‌شود، وزن کمتر داشته و مقرون به صرفه است.
• برنز: در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم است و برای انتقال سیالات خاص مانند آب دریا به کار می‌رود.

انتخاب جنس مناسب پمپ به نوع سیال، شرایط محیطی و طول عمر مورد انتظار بستگی دارد.

نحوه انتخاب پمپ کف کش

با آگاهی از طرز کار پمپ کف کش و بررسی معیارهای لازم که موجب ارتقا سطح عملکرد و راندمان پمپ می‌شود، می‌توان به انتخاب پمپ کف کش مناسب اقدام کرد. انتخاب پمپ معمولاً بر اساس کاتالوگ‌ها و نمودارهای عملکرد ارائه‌شده توسط سازندگان انجام می‌شود. معیارهای اصلی در این فرایند عبارت‌اند از: 

• دبی (حجم سیال در واحد زمان): حجم سیالی که باید به وسیله پمپ منتقل شود، یکی از عوامل کلیدی در تعیین مدل پمپ است. این مقدار بر حسب لیتر بر ثانیه یا مترمکعب بر ساعت تعیین می‌شود. 
• هد (ارتفاع): ارتفاع انتقال سیال از محل پمپ تا نقطه تحویل، معیاری حیاتی است. هر پمپ دارای نقطه کار بهینه‌ای در گراف عملکرد خود است که باید با ارتفاع مورد نیاز یکسان باشد. برای مثال، استفاده از پمپی با هد بهینه 12 متر برای انتقال سیال به ارتفاع 3 متر ممکن است به کاهش راندمان یا ناکارآمدی پمپ منجر شود. 
• منبع تغذیه انرژی: پمپ‌های کف کش در دو مدل تک‌فاز (220 ولت) و سه‌فاز (380 ولت) تولید می‌شوند. در مکان‌هایی با برق تک‌فاز، از مدل‌های تک‌فاز و در محیط‌های صنعتی با برق سه‌فاز، از مدل‌های سه‌فاز استفاده می‌شود. همچنین، امکان تنظیم عملکرد پمپ به‌صورت دستی یا خودکار از طریق تابلو برق وجود دارد. 
• کیفیت سیال: در انتخاب جنس بدنه و پروانه پمپ، توجه به کیفیت و ماهیت سیال (مانند اسیدی بودن، وجود ذرات معلق یا خورندگی) اهمیت زیادی دارد. برای سیالات خورنده، پمپ‌های استیل توصیه می‌شوند تا از آسیب و فرسودگی جلوگیری شود.

نحوه استفاده صحیح از پمپ کف کش و تعمیر آن

به منظور افزایش طول عمر و کارایی پمپ کف کش، توجه به استفاده صحیح و تعمیر و نگهداری مناسب آن، اهمیت زیادی دارد. بر اساس طرز کار پمپ کف کش که به صورت شناور در سیال عمل می‌کند، رعایت اصول مشخص در نصب و استفاده از این دستگاه، الزامی می‌باشد.

اولین مسئله دارای اهمیت در این بخش، نصب پمپ در عمق مناسب و اطمینان از مستغرق بودن کامل آن در سیال است تا پمپ خشک کار نکرده و به موتور آن آسیب وارد نشود. قبل از شروع به کار، بررسی نوع برق مصرفی (تک‌فاز یا سه فاز بودن) و تطابق آن با مشخصات پمپ ضروری است. همچنین، باید از ورود ذرات درشت به داخل پمپ با استفاده از یک آشغال‌گیر جلوگیری کرد، زیرا این ذرات می‌توانند پروانه را دچار سایش یا گرفتگی کنند. پمپ باید به‌صورت عمودی یا مطابق دستورالعمل سازنده قرار گیرد و از کابل برق برای جابه‌جایی آن استفاده نشود تا از آسیب به اتصالات جلوگیری شود. 

در صورت بروز مشکل، تعمیر پمپ باید توسط افراد متخصص انجام شود. خرابی‌های رایج شامل گرفتگی پروانه، نشتی محفظه یا سوختن موتور است که اغلب با تمیزکاری، تعویض قطعات معیوب یا آب‌بندی مجدد رفع می‌شوند. درک طرز کار پمپ کف کش که مبتنی بر نیروی گریز از مرکز است، به تشخیص سریع‌تر عیوب و تعمیر آن ها کمک می‌کند. نگهداری منظم و استفاده اصولی، می‌تواند عملکرد بهینه پمپ را در دراز مدت تضمین می‌کند.

سخن پایانی

در این مقاله توضیح دادیم پمپ کف کش چیست و چگونه کار می‌کند. پمپ‌های کف کش به‌عنوان تجهیزاتی کارآمد و چندمنظوره، نقش مهمی در مدیریت سیالات در حوزه‌های مختلف ایفا می‌کنند. طرز کار پمپ‌ کف کش بر اساس اصول گریز از مرکز و طراحی غوطه ور در سیال آن‌ها، راندمان بالایی را ایجاد می‌کند. استفاده های متنوع، از تخلیه فاضلاب گرفته تا برداشت آب چاه‌ها، همراه با انتخاب جنس مناسب و معیارهای دقیق در گزینش مدل، این پمپ‌ها را به گزینه‌ای قابل اعتماد تبدیل کرده است. برای دستیابی به بهترین عملکرد، توجه به عواملی نظیر دبی، هد، نوع سیال و شرایط برقی ضروری است. با رعایت این اصول، می‌توان پمپی متناسب با نیازها انتخاب کرد که هم کارایی بالا و هم طول عمر مطلوبی داشته باشد.