اجزای اصلی فاضلاب را چه موادی تشکیل میدهند؟

فاضلاب، به آب مصرف شده در منازل، ادارات، کارخانجات و … می‌گویند. فاضلاب در دو دسته کلی بهداشتی و صنعتی قرار می‌گیرد که در مقالات قبل به معرفی هر یک پرداخته‌ایم. در این مقاله می‌خواهیم به اجزای اصلی فاضلاب و موادی که در آن وجود دارد بپردازیم.

فاضلاب از چه چیزی تشکیل شده است؟

فاضلاب به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش های زیست محیطی و بهداشتی جوامع، به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: فاضلاب بهداشتی و فاضلاب صنعتی. هر یک از این دسته‌ها ویژگی‌ها و اجزای مختلفی دارند که به بررسی دقیق آن‌ها می‌پردازیم:

✔ فاضلاب بهداشتی از اجزای اصلی فاضلاب

فاضلاب بهداشتی معمولاً از ناشی از مصارف مختلف آب در کاربری مسکونی، مدارس، بیمارستان‌ها و سایر ساختمان‌های عمومی و خصوصی می‌باشد. این نوع فاضلاب از ترکیب آب‌های مصرفی از طریق توالت‌ها، حمام‌ها، آشپزخانه‌ها و مراکز طبخ غذا و غیره تشکیل شده است. اجزای اصلی فاضلاب بهداشتی عبارت‌اند از:

محصول پیشنهادی: خرید پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی

✔ فاضلاب صنعتی از اجزای اصلی فاضلاب

فاضلاب صنعتی ناشی از مصرف آب در عملیات و فرآیندهای صنعتی می‌باشد. این فاضلاب حاوی ترکیبات شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی مختلف است. این فاضلاب صنعتی به دلیل تنوع صنایع و فرآیندهای تولیدی، اجزای بسیار متنوع و پیچیده‌ای دارد. اجزای اصلی فاضلاب بهداشتی عبارت‌اند از:

محصول پیشنهادی: خرید پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی

✔ اجزای فاضلاب از نظر فیزیکی

از نظر فیزیکی، فاضلاب بهداشتی معمولاً رنگ خاکستری و بوی کپک مانند دارد. مواد جامد موجود در فاضلاب مخلوطی از مدفوع، ذرات غذا، کاغذ توالت، گریس، روغن، صابون، نمک، فلزات، مواد شوینده، شن و ماسه است. به‌طورکلی از 0.1 درصد کل حجم فاضلاب که شامل مواد دیگر می باشد، حدود 30 درصد مواد جامد معلق و حدود 70 درصد جامدات محلول در فاضلاب هستند.

✔ اجزای فاضلاب از نظر شیمیایی

از نظر شیمیایی، فاضلاب از ترکیبات آلی (70%) و معدنی (30%) و همچنین گازهای مختلف تشکیل شده است. ترکیبات آلی عمدتاً از کربوهیدرات ها (25%)، پروتئین‌ها (65%) و چربی‌ها (10%) تشکیل شده اند که نشان دهنده رژیم غذایی مردم است. اجزای معدنی ممکن است متشکل از فلزات سنگین، نیتروژن، فسفر، pH، گوگرد، کلریدها ، قلیاییت، ترکیبات سمی و غیره باشند.

گازهای سولفید هیدروژن، متان، آمونیاک، اکسیژن، دی اکسید کربن و نیتروژن معمولاً در فاضلاب حل می‌شوند. سه گاز سولفید هیدروژن، متان و آمونیاک ناشی از تجزیه مواد آلی موجود در فاضلاب است.

✔ اجزای فاضلاب از نظر بیولوژیکی

از نظر بیولوژیکی، فاضلاب حاوی میکروارگانیسم های مختلفی است، اما آن دسته از میکروارگانیسم هایی که نگران کننده می‌باشند، دسته پروتیستا است. دسته پروتیستا شامل باکتری ها، قارچ ها، تک یاخته ها و جلبک ها می‌شود. همچنین فاضلاب حاوی بسیاری از ارگانیسم های بیماری زا است که عموماً از انسان های آلوده به بیماری یا ناقل بیماری خاصی منشأ می‌گیرند. به طور معمول، غلظت کلیفرم های مدفوعی موجود در فاضلاب خام حدود چند صد هزار تا ده ها میلیون در هر 100 میلی لیتر نمونه است.

محصول پیشنهادی: آب شیرین کن صنعتی

استاندارد اجزای تشکیل دهنده فاضلاب

برای تصفیه فاضلاب و طراحی و انتخاب فرآیند متناسب با آن، نیاز به انجام آزمایش کیفی فاضلاب می باشد. یکسری پارامترهایی که جهت طراحی فرآیند از اهمیت بالایی برخوردار است و باید در نظر گرفته شود به شرح زیر می باشد:

• BOD₅ : میزان اکسیژن خواهی بیولوژیکی 5 روزه
• COD : میزان اکسیژن خواهی شیمیایی
• TOC: کربن آلی کل
• SS: مواد جامد معلق
• VSS: مواد جامد معلق فرار
• قلیاییت
• رسانایی
• نیتروژن کل
• فسفر کل
• چربی، روغن و گریس
• کلیفرمها و …

سازمان حفاظت محیط زیست به استناد ماده 5 آیین نامه جلوگیری از آلودگی آب، استانداردی جهت تخلیه فاضلاب از تصفیه خانه نیز تدوین کرده است. بر اساس این استاندارد، در صورتی که فاضلاب جهت آبیاری و کشاورزی، تخلیه به آبهای سطحی و یا تخلیه به چاه های جاذب تصفیه گردد باید دارای استاندارد های مشخص باشد و توسط انجام آنالیز کیفی بدست خواهد آمد.

جهت دانلود استاندارد خروجی فاضلاب از تصفیه خانه اینجا کلیک نمایید.

سخن پایانی

فاضلاب، یکی از تولیدات ناشی از زندگی انسان ها میباشد که انواع مختلفی دارد و به دلیل تنوع در شیوه تولید آن، ترکیبات بسیار متنوع و پیچیده‌ای دارد. اجزای اصلی فاضلاب شامل مواد آلی، مواد معدنی، مواد معلق و مواد شیمیایی هستند. شناخت ماهیت فاضلاب، گام اول در ارائه طرح های تصفیه و مدیریت فاضلاب است که باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. مدیریت فاضلاب از طریق روش‌های تصفیه شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی ضروری است تا از آلودگی محیط زیست جلوگیری شود.