یک نوع پارچه صنعتی است که وظیفه به دام انداختن یا جداسازی مواد جامد از یک سوسپانسیون را بر عهده دارد به این صورت که توسط فشار پمپ، مایع پساب از درون منافذ عبور میکند و به مخزن جمع آوری تخلیه میشود.
پارچه فیلتر پرس چیست ؟
یکی از اجزای مهم در سیستم های فیلتر پرس میباشد که به عنوان یک مانع فیزیکی مواد جامد را جدا کرده و مایع بدون مواد جامد را از خود عبور میدهد. این پارچه‌ها به دلیل ویژگی‌های خاص خود، نقش مهمی در بهبود کارایی و کیفیت فرآیندهای جداسازی ایفا می‌کنند. یکی از پارامترهای کلیدی در ارزیابی عملکرد فیلتر، اندازه منافذ یا سوراخ‌های مش در پارچه فیلتر است. با گذشت زمان و و استفاده مکرر از پارچه‌های فیلتر پرس، تجمع مواد جامد درون ساختار پارچه بیشتر خواهد شد و موجب مسدود شدن منافذ خواهد شد که این امر به تدریج باعث کاهش نفوذپذیری مایعات میشود.
انواع پارچه فیلتر پرس
انواع مختلفی از پارچه های فیلتر پرس وجود دارد که هر کدام دارای ویژگی و کاربردهای خاصی دارند که در زیر به معرفی چند نوع پارچه فیلتر پرس و توضیحات مربوط به هر یک پرداخته میشود :
پارچه‌های پلی استر (Polyester)
این پارچه‌ها که در انواع تک لایه و دو لایه تولید میشود دارای ضخامت بالا و جنس نرم هستند. همچنین، پارچه‌های پلی استر از نظر هزینه اقتصادی‌تر هستند.
- زمان تعویض: بین 4 تا 8 ماه، بسته به شدت کارکرد و نوع سیال عبوری
- جنس: الیاف مصنوعی پلی‌استر ( PET) با مقاومت حرارتی متوسط تا 150درجه سانتی گراد
- کاربرد: صنایع معدنی، کاشی و سرامیک، صنایع غذایی، و فاضلاب‌های دارای ذرات معلق بالا
- ویژگی ها: دوام مناسب، مقاومت در برابر حرارت و کشش، و قابلیت شست‌وشو
پارچه‌های نایلونی (Nylon)
پارچه‌های نایلونی یا پلی آمیدی از نظر مقاومت مکانیکی بسیار قوی هستند. این پارچه‌ها مقاوم در برابر ساییدگی، دارای استحکام کششی بالا و مناسب برای محلول های قلیایی هستند.
- زمان تعویض: بین 6 تا 10ماه، بسته به شدت کارکرد و نوع سیال عبوری
- جنس: پلی‌آمید (PA)، با مقاومت کششی بالا و مقاومت در دمای حدود 200درجه سانتی گراد
- کاربرد: فیلتراسیون محلول‌های قلیایی قوی، صنایع رنگ، صنایع شیمیایی سنگین
- ویژگی ها: مقاوم در برابر سایش، بادوام، مناسب برای ذرات درشت و محیط‌های ساینده
پارچه‌های پلی پروپیلن (Polypropylene)
این نوع پارچه‌ها به دلیل درخشندگی، نفوذ پذیری فوق العاده و عدم جذب رطوبت شناخته میشوند و دارای مقاومت عالی در برابر مواد شیمیایی و رطوبت هستند.
- زمان تعویض: حدود 6 ماه برای استفاده‌های معمولی؛ در شرایط شیمیایی قوی ممکن است زودتر نیاز به تعویض داشته باشد.
- جنس: پلی‌پروپیلن، مقاوم در برابر رطوبت و بیشتر اسیدها و بازها، تا دمای حدود 100سانتی گراد
- کاربرد: تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی، صنایع غذایی، مواد شیمیایی ملایم
- ویژگی ها: سبک، ضد رطوبت، عدم جذب آب، اقتصادی‌ترین گزینه در بسیاری از کاربردها
پارچه‌های شیشه‌ای (Glass Fiber)
این پارچه‌ها دارای مقاومت حرارتی بسیار بالا و مقاومت شیمیایی عالی هستند. آنها می‌توانند در شرایط سخت محیطی مورد استفاده قرار گیرند.
- زمان تعویض: 8 ماه تا بیش از یک سال
- جنس: الیاف شیشه‌ای مقاوم در برابر حرارت و اسید
- کاربرد: کاربردهای با حرارت بالا مانند فیلتراسیون گازهای داغ، صنایع فولاد، و زباله‌سوزها
- ویژگی ها: مقاومت تا 500درجه سانتی گراد، پایدار در برابر مواد خورنده، حساس به خمش شدید
پارچه‌های فلزی(Metal Mesh)
پارچه‌های فلزی معمولاً از فولاد ضد زنگ یا آلومینیوم ساخته میشوند و دارای مقاومت بسیار بالا در برابر دما و فشار هستند. آنها همچنین قابلیت شستشوی مجدد را دارند.
- زمان تعویض: بسیار بالا حدوداً 1 تا چند سال
- جنس: فولاد ضد زنگ (Stainless Steel) یا آلومینیوم
- کاربرد: شرایط سخت فیلترپرس صنعتی، فیلترهای با فشار بالا، محیط‌های خورنده
- ویژگی ها: شستشوی آسان، ضدزنگ، مقاوم در برابر فشار و دمای بالا
پارچه‌های مخصوص با پوشش‌های ویژه
این نوع پارچه‌ها معمولاً با پوشش‌های خاصی مانند PTFE (پلی تترافلوئورواتیلن) یا PU (پلی اورتان) پوشیده میشوند تا مقاومت بیشتری در برابر مواد شیمیایی یا دماهای بالا داشته باشند.
- زمان تعویض: 8 تا 12 ماه، با توجه به شرایط کاری
- جنس: PTFE (پلی تترافلوئورواتیلن) یا PU (پلی اورتان)
- کاربرد: محیط‌هایی با مواد بسیار خورنده یا دماهای متغیر، صنایع دارویی و شیمیایی خاص
- ویژگی ها: ضد چسبندگی و مقاوم در برابر خوردگی شدید
نگاهی به برخی از کاربردهای صنعتی پارچه‌های فیلتر پرس بر اساس جنس و عملکرد
- از موارد استفاده از پارچه پلی استر می توان به صنایع شیمیایی برای جداسازی مواد شیمیایی و مایعات در فرآیندهای تولید، صنایع غذایی در تصفیه آب و جداسازی مواد جامد از مایعات و صنایع دارویی برای جداسازی مواد فعال دارویی از مایعات اشاره نمود.
- به کاربردهای پارچه نایلونی در صنایع نفت و گاز در فرآیندهای جداسازی مواد معدنی و نفتی، صنایع معدنی برای جداسازی ذرات معدنی از مایعات و همچنین در صنایع شیمیایی در فرآیندهای جداسازی و تصفیه میتوان اشاره کرد.
- در صنعت آب و فاضلاب برای تصفیه آب و جداسازی ذرات معلق، صنایع غذایی در فرآیندهای تصفیه و جداسازی مواد غذایی و صنایع دارویی برای جداسازی مواد فعال دارویی و تصفیه مایعات از کاربرد های استفاده پارچه‌های پلی پروپیلن میباشد.
- از پارچه‌های شیشه‌ای در صنایعی مانند پتروشیمی در فرآیندهای جداسازی و تصفیه گازها و مایعات، صنایع حرارتی در فرآیندهای حرارتی و جداسازی مواد دما بالا و تصفیه گازهای صنعتی برای جداسازی ذرات معلق در گازها استفاده میشود.
- در صنایع سنگین برای جداسازی ذرات بزرگ و مایعات با فشار بالا، در صنایع نفت و گاز برای جداسازی مواد جامد از مایعات در شرایط سخت و همچنین در فرآیندهای معدنی برای جداسازی ذرات معدنی از مایعات از موارد استفاده پارچه های فلزی میباشد.
- کاربرد پارچه‌های مخصوص با پوشش‌های ویژه در صنایعی نظیر صنایع شیمیایی برای جداسازی مواد خورنده و شیمیایی، صنایع غذایی و دارویی برای جداسازی مواد حساس به شرایط محیطی و در فرآیندهای حرارتی برای کار با دماهای بالا و مواد خاص.
در جدول زیر نیز به مقایسه ی انواع پارچه های فیلترپرس از لحاظ چند معیار دیگر پرداخته شده است:
| نوع بافت | ریزش‌پذیری کیک | دبی عبور مایع | پارچه‌های رایج با این بافت |
| Plain Weave | متوسط تا کم | متوسط تا پایین | پلی‌پروپیلن، پلی‌استر، نایلون |
| Twill Weave | متوسط تا خوب | متوسط | پلی‌استر، نایلون، گاهی فلزی |
| Satin Weave | بسیار خوب | متوسط تا بالا | پلی‌استر، پلی‌پروپیلن (با روکش)، نایلون |
| Monofilament | عالی | بالا | پلی‌پروپیلن، پلی‌استر |
| Multifilament | کم تا متوسط | پایین | نایلون، پلی‌استر |
| Double Layer | بسیار خوب | متوسط تا بالا | پلی‌پروپیلن، پلی‌استر با پوشش‌های خاص |
| Metal Mesh / Wire | بسیار عالی | بسیار بالا | فلزی |
نحوه انتخاب پارچه فیلتر پرس
انتخاب پارچه فیلتر پرس یکی از مراحل مهم در فرآیند فیلتر کردن است پس هنگام انتخاب پارچه فیلتر پرس نیاز است نکات مهمی را در نظر گرفت از جمله آن ها میتوان به نوع ماده فیلتر شده، اندازه و نوع ذرات، جنس پارچه، مقاومت در برابر دما و فشار، قابلیت شستشو و نگهداری و هزینه اشاره کرد.
تمیز کردن روتین پارچه فیلتر پرس
به منظور حفظ کارایی و طول عمر مفید پارچه فیلتر پرس، تمیز کردن منظم پارچه فیلتر پرس امری بسیار مهم و حیاتیست. فرآیند تمیز کردن پارچه که باید به دقت انجام شود دارای چندین مرحله است. قبل از شروع عملیات تمیز کاری نیاز است که دستگاه فیلترپرس خاموش شود سپس پارچه را به طوری که آسیب نبیند و به آرامی از دستگاه خارج نمود. اولین مرحله پس از خارج کردن پارچه، شستشوی آن با آب سرد یا گرم می باشد . این شستشوی اولیه که به کمک یک سطل آب یا شلنگ انجام میشود کمک به حذف آلودگی های ظاهری میکند و در صورتی که آلودگی عمیق باشد استفاده از مواد شوینده مناسب ضروری است.
بعد از شسشتو با مواد شوینده، جهت اطمینان حاصل کردن از باقی نماندن مواد شوینده در بافت پارچه باید دوباره پارچه را با آب شستشو داد بعد از آخرین شستشو پارچه را به آرامی فشار داده تا آب اضافی پارچه خارج شود. برای خشک کردن پارچه باید در محلی خشک و دور از نور مستقیم خورشید قرارگیرد. لازم به ذکر است پارچه نباید در معرض مستقیم نور خورشید قرار گیرد زیرا بافت پارچه ممکن است دچار آسیب شود. در پایان، پس از خشک شدن کامل، پارچه باید دوباره به دستگاه فیلتر پرس نصب شود.
زمان تعویض پارچه های فیلترپرس
زمان تعویض پارچه‌های فیلتر پرس به عوامل متعددی بستگی دارد که در مجموع می‌توانند تأثیر زیادی بر عمر مفید این پارچه‌ها داشته باشند. یکی از مهم‌ترین عوامل، نوع ماده‌ای است که از آن فیلتر میشود. مواد با خصوصیات خاص، مانند ذرات بزرگ‌تر یا چسبنده، ممکن است باعث شوند که پارچه‌ها زودتر دچار گرفتگی یا آسیب شوند. علاوه بر این، شرایط عملیاتی نیز نقش بسزایی در تعیین زمان تعویض دارند. دما و فشار در فرآیند فیلتر کردن می‌توانند بر عمر پارچه‌ها تأثیر بگذارند؛ به‌طوری‌که شرایط سخت‌تر ممکن است منجر به نیاز به تعویض زودتر پارچه‌ها شود. همچنین، تعداد سیکل‌های عملیاتی انجام شده با یک پارچه نیز از جمله عواملی است که باید مورد توجه قرار گیرد. هر پارچه معمولاً دارای یک تعداد مشخصی از سیکل‌های عملیاتی است و پس از گذشت این تعداد، کیفیت و کارایی آن کاهش می‌یابد.
کیفیت خود پارچه نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پارچه‌های با کیفیت بالاتر معمولاً دوام بیشتری دارند و می‌توانند زمان بیشتری را بدون نیاز به تعویض سپری کنند. نظارت مداوم بر عملکرد فیلتر پرس و کیفیت محصول نهایی نیز می‌تواند به شناسایی زمان مناسب برای تعویض پارچه کمک کند. در صورتی که کاهش کیفیت یا افزایش زمان فیلتر مشاهده شود، این می‌تواند نشانه‌ای از نیاز به تعویض پارچه باشد. به‌طور کلی، توصیه میشود که به‌صورت منظم وضعیت پارچه‌های فیلتر پرس را بررسی کرده و در صورت مشاهده علائم ساییدگی یا کاهش عملکرد، نسبت به تعویض آنها اقدام کنید تا کارایی سیستم حفظ شود.
فاکتورهای مهم در خرید پارچه فیلتر پرس
- نوع ماده فیلترشونده: اگر سیال اسیدی است، از پلی‌پروپیلن استفاده کنید.
- دما و فشار کاری: برای شرایط دمای بالا، پلی‌استر گزینه مناسب‌تری است.
- سرعت فیلتراسیون: هرچه پارچه بافته‌تر باشد، سرعت کمتر ولی دقت بیشتر دارد.
- قابلیت شست‌وشو و احیاء: پلی‌پروپیلن و پلی‌استر شست‌وشوی ساده‌تری دارند.
- هزینه نگهداری: قیمت اولیه پارچه نباید تنها معیار باشد؛ دوام و طول عمر هم مهم‌اند.
سخن پایانی
پارچه فیلتر پرس یکی از اجزای کلیدی در فرآیندهای جداسازی مایع و جامد است. عمر مفید این پارچه‌ها به عوامل مختلفی از جمله نوع ماده فیلتر شده، شرایط عملیاتی (دما و فشار)، تعداد سیکل‌های کاری و کیفیت خود پارچه بستگی دارد. نظارت منظم بر عملکرد و کیفیت محصول نهایی می‌تواند به شناسایی زمان مناسب برای تعویض پارچه کمک کند. در نهایت، مشاوره با تولیدکنندگان پارچه‌های فیلتر نیز می‌تواند راهنمای خوبی برای تعیین زمان تعویض باشد. حفظ کیفیت پارچه فیلتر پرس به کارایی و بهره‌وری سیستم کمک میکند.
